به گزارش قدس آنلاین، ارزش کل معاملات اوراق بدهی در فرابورس به‌عنوان مهم‌ترین بازار مبادله اوراق بدهی از ابتدای سال تاکنون ۱۸ درصد افت کرده است. با وجود رشد معاملات اوراق بدهی در دادوستدهای سال قبل امسال حجم دادوستدهای اوراق بدهی کاهش یافته است. سال قبل به‌دلیل انتشار بیش از حد اوراق بدهی از سوی دولت بازار سهام با چالش کاهش مبادلات سهام مواجه شد به‌طوری که اغلب تحلیلگران بازار سرمایه عمده‌ترین دلیل نزول بازده بورس را در سال گذشته مرتبط با انتشار اوراق بدهی از سوی دولت می‌دانستند.

این به این دلیل بود که نرخ سود اوراق بدهی در اواخر سال قبل حتی از مرز ۲۷ درصد هم عبور کرد. با این رویه بیشتر سرمایه‌گذاران نقدینگی خود را به سمت بازار اوراق بدهی هدایت کردند. این رویه منجر شد تا دولت اعلام کند برای صیانت از بازار سهام مجرای انتشار اوراق بدهی را تغییر خواهد داد. بخش عمده اوراق بدهی به‌دلیل بازپرداخت اوراق بدهی دولت به شرکت‌ها، وزارتخانه و پیمانکاران بوده است که در قالب اسناد خزانه منتشر شده است.

آن طور که مقامات دولتی سال قبل اعلام کردند ارزش کل بدهی‌های دولت به ۷۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است با این شرایط و با توجه به بحران نظام بانکی، کاهش قیمت نفت و رکود اقتصادی انتظار می‌رود رویه انتشار اوراق بدهی شامل صکوک و اسناد خزانه اسلامی همچنان در طول سال‌های بعد ادامه داشته باشد چرا که دولت قدرت کافی برای تأمین این مقدار منابع مالی ندارد.

اقتصاددانان راه‌حل را انتشار اوراق بدهی ارزی می‌دانند اما هنوز اوراق بدهی دولت ایران در هیچ بازار مالی بین‌المللی منتشر نشده است. انتشار اوراق بدهی ارزی در بورس‌های بین‌المللی از یک سو رتبه اعتباری دولت ایران را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر منجر به جلب سرمایه‌گذاری‌های جدید در ایران و همینطور بورس می‌شود چرا که انتشار اوراق بین‌المللی دروازه سنجش رتبه اعتباری کشورها و دولت‌هاست. اوراق بدهی ابزاری برای دولت و بخش خصوصی برای تأمین مالی بلندمدت است.

بخش عمده اوراق بدهی توسط دولت‌ها منتشر می‌شود. آنها سعی می‌کنند به‌وسیله انتشار این اوراق بخشی از منابع مالی طرح‌ها و پروژه‌های خود را تکمیل کنند یا از طریق آنها بدهی‌هایشان را بپردازند. در اغلب نقاط دنیا اوراق بدهی تعیین‌کننده نرخ بهره واقعی در اقتصاد است چرا که بازار اوراق بدهی در جهان قدمتی دیرینه دارد. در ایران تنها سیاستگذار برای تعیین نرخ بهره، بازار پول است و بانک مرکزی و بازار پول نرخ اوراق را تعیین می‌کنند اما به‌طور عام نرخ بهره باید توسط بازارهای مالی مشخص شود.

با این شرایط با انتشار شاخص بازار اوراق بدهی این امکان فراهم خواهد شد که نرخ بهره به درستی و توسط بازار کشف شود. این اتفاق می‌تواند تحولات عمیقی را در اقتصاد به‌وجود بیاورد و برای نخستین‌بار منجر به تعامل بازار پول و سرمایه شود، هرچند به‌نظر می‌رسد بانک مرکزی نسبت به چنین تصمیم‌هایی زاویه داشته باشد اما اوایل سال قبل حسن قالیباف اصل مدیرعامل بورس وعده داده بود شاخص اوراق بدهی تا پایان همان سال منتشر شود اما این اتفاق در بورس نیفتاد.

در شرایطی که سال قبل حجم مبادلات اوراق بدهی ۲۷۵ درصد رشد کرد در سال‌جاری مبادلات اوراق بدهی در فرابورس با نزول مواجه شده است. سال قبل نزدیک به ۲۶ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی در فرابورس فروخته شد که بخش عمده‌ای از این مقدار مربوط به معاملات اسناد خزانه اسلامی بود.

سال قبل همچنین در طول ۱۲‌ماه ۵ هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت و ۷۸۰۰ میلیارد تومان صکوک اجاره فروخته شد. اوراق مرابحه و گواهی سپرده هم که در زمره اوراق بدهی به‌حساب می‌آیند به‌ترتیب ۲۷۰۰ و ۱۱۰۰ میلیارد تومان از معاملات را به‌خود اختصاص دادند اما در بهار امسال تمایل برای خرید این اوراق نسبت به سال قبل نزدیک به یک‌چهارم کاهش یافته است. در عین حال در همین مدت میانگین نرخ بازده این اوراق هم به ۲۲ درصد رسیده است.

اطلاعات آماری همچنین نشان می‌دهد که از ابتدای سال تاکنون ۴۴ میلیون برگه اوراق بدهی به ارزش ۴۳۰۰ میلیارد تومان خریداری شده که این مقدار نسبت به سال قبل از نظر حجم ۲۰ درصد و از نظر ارزش ۱۸ درصد کاهش نشان می‌دهد. سال قبل در همین مدت جمعا ۵۳۰۰ میلیارد تومان اوراق بدهی توسط سرمایه‌گذاران در فرابورس دادوستد شده بود.